قانون پیشنهادی بازارهای دیجیتال[1] (DMA) در اتحادیه اروپا کار عرضه دستگاههایی را که اپهای از پیش نصبشده دارند برای تولیدکنندگان گوشی سخت کرده است. منظور اپهایی هستند که نمیشود به هیچ طریقی آنها را از بین برد. اینکه قابلیتی تعبیه شود که بواسطه آن کاربر بتواند اپهای غیرضروری را پاک کند چیز پیچیدهای نیست که بخواهد به ذهن شرکت تولیدکننده خطور نکند؛ اما ماجرا این است که بازار از این اتفاق نفع میبرد. مدتها بود که برخی تولیدکنندگان دستگاهها را با اپهای از پیش نصبشده عرضه میکردند؛ این روند در طولانیمدت کل رقابت را به چالش میکشید زیرا کاربران دیگر از گشتن به دنبال جایگزین منصرف میشدند. Digital Markets Act پلتفرمهای بزرگ و آنلاینی مانند gatekeepers را مشخص کرده و برخی از نقشهای آنان را در کنار بایدها و نبایدها مطرح نموده است. یکی از نکات کلیدی این قانون پیشنهای مشخصاً به حقوق کاربران در خصوص اپهای روی دستگاههایشان اشاره دارد: «درصورت تمایل کاربران از نصب هرگونه نرمافزار یا برنامه از پیش نصبشده جلوگیری کنید». یکی از کسانی که مشکل اپهای از پیش نصبشده را مطرح کرد، مدیرعامل اجرایی شرکت Proton’–معروف به محصول Protonmail - است. اما او همچنین اظهار دارد DMA حمایت لازم را بعمل نخواهد آورد. به نقل از Euractiv اندی ین چنین میگوید، «DMA نمیتواند به آسیبزنندهترین نوع خود-ترجیحی[2] ( قدرت آنها در از پیش نصب کردن و پیشفرض کردنشان روی اسمارتفونها و سایر دستگاههای موبایل) بیگ تک[3] بپردازد. متن فعلی DMA تنها به افراد اجازه میدهد تا اپهای از پیشنصبشده را که البته مشکل را حل هم نمیکند uninstall کنند».
ارگانیسم اروپایی دیگر -BEREC[4]- هچنین میگوید رفتار گیتکیپرها (اصطلاحاً دروازهبانان) مشکل دارد و بدان انتقاد وارد است. به نقل از BERC، «BEREC اقداماتی ناعادلانه را شناسایی کرده است که طی آنها گیتکیپرها هم قدرت دخالت دارند و هم انگیزه مداخله در آنها دیده میشود (برای مثال انکار غیرمنفانهی دسترسی به ورودیها یا داراییهای اصلی، امتناع از همکاری متناسب، تحمیل قوانین و شروط غیرمنطقی که البته نظر به اثرات غیرقابل تغییرشان در بخش رقابت، نوآوری و انتخاب کاربران نهایی باید جلوشان گرفته شود).». حتی اگر پارلمان و شورای اروپا هم تأیید کند باز هم اجرای آن تا تاریخ 2023 ممکن نخواهد بود. حتی آن زمان هم باز احتمال دارد فقط این مسئله متوجه کشورهای اروپایی شود.
[1] DMA
[2]
[3] Big Tech: اشاره به بزرگترین و غالبترین شرکتها در صنعت فناوری اطلاعات ایالات متحده، به ویژه آمازون، اپل، آلفابت، فیسبوک و مایکروسافت هستند.
[4] Body of European Regulators of Electronic Communications